Ringkasan Materi Bahasa Jawa
1-4.
Membaca berbagai teks sederhana
Menentukan isi bacaan
Teks cerita soal no (1 – 4)
Piknik Menyang Yogyakarta
Ibu-ibu peguyuban
PKK Purwakarta, Banjarnegara, Jawa Tengah. Saben telung taun sapisan padha
nganakake piknik. Wektune dibarengake dina preinan sekolah. Pamrike supaya
ibu-ibu bias ngajak putrane.
Taun kapungkur pas
aku preinan unggah-unggahan, aku diajak ibu dherek piknik paguyuban PKK. Kuwi
bapak uga melu nindaki, ngajak adhiku Melan kang kelas2 MI. Wah aku karo Melan
senenge pol.
Objek-objek wisata kang dipilih yaiku kraton
Yogyakarta kebon raya gembiraloka lan pesisir kidul parang tritis. Karepeyen
ora kesoren, baline arep mampir pisan menyang Candi Prambanan dadi bias nonton
kaya ngapa kaendahan lan dhuwuring kabudayaan nusantara biyen ing zaman Hindu.
Aku sarombongan
mangkat saka karang nangka, Banjarnegara. Watara jam 06.00 esuk Hawane isih
adhem ning seger. Sadurunge mangkat, ketua rombongan paring welingan bab
aturan. Sajeroning perjalanan apa maneh aturan ing obyek wisata sing dadi
tujuan.
Cerita tokoh pewayangan
Menentukan unsur intrinsic cerita wayang ( kanggo No. 5 - 9 )
Patine Prabu Niwatakaca
Ing Negara
Imantaka ana ratu buta sing jejuluk Prabu Niwatakawaca. Prabu Niwatakaca
nduwene sifat angkara murka Ratu raseksa iku duwe pepinginan nggarwa widadari
ing suralaya, yaiku Dewi Supraba. Yenta paradewa padha ngadhang-ngadhangi
oranglilani. Niwatakawaca bakal nglurung perang nglawan para dewa
ngubrak-ngabrik suralaya.
Para dewa padha
kaweden lan padha sarujuk mita sraya marang Raden Janaka saka Panemune. Raden
Janaka bias mrantasi ningkuhane Niwatakawaca.
Teks pacelathon kanggo soal nomer
(10 – 13)
Bu Ana : “Lho Bu, mudhut pot kok pirang-pirang ?”
Bu Amida : “Hiya Bu, arep dak enggo gawe Apotik Hidup”.
Bu Ana :
“Lho, kok ngagem pot?”
Bu Amida : “Witekna priye, wong pekarangane pas-pasan.
Ana sithik wis ana tandurane kembang”.
Bu Ana : “ …………………………?”
Bu Amida : “Ana kunir, jahe, temu ireng lan liya-liyane”.
Teks geguritan kanggp soal nomer 14-15
Hasibuan
Akeh sumbangane
Memper maneka warna usahane pitu gedhe
I Made Sudhami
Bakul jamur ing pasar klungkang
Rong puluh ewu bathine
Sepuluh ewu didanake
16-17. Ing wasana punggel semanten klenta-klentuning atur. Putra
nyuwun pengapunten. Putra ugi tansah ngajeng-ajeng paringipun pandonga pangestu
saking bapak saha ibu. Kanthi panika mugi-mugi Allah ngijabani gegayuhanipun
ingkang putra.
18. Menentukan bagian-bagian surat / layang : Adangingah isi surasa
basa penutup.
Wernane tembang macapat (19 – 21)
Tembang
macapat ana 11
Tembang macapat nganggo wewathon:
a.
Guru gatra : larik atau baris
b.
Guru wilangan : jumlah wanda saben
sagatra
c.
Guru lagu : tibaning swara ing
pungkasaning gatra
Wujudane tembang macapat
1.
Asmaradana
2.
Durma
3.
Gambuh
4.
Kinanthi
5.
Maskumambang
6.
Sinom
7.
Dhandhanmg gula
8.
Megatruh
9.
Mijil
10. Pangkur
11. Pocung
Kaweruh Basa
Tembung nangkep (kata ulang), dwi lingga ® alun-alun, buku-buku. (22)
Jenis ukara (kalimat)
Aksara
Tembung rangkap ( kata ulang)
Dwi lingga ® alun-alun
Dwi lingga salin swara ® compang camping
Jenis ukara (kalimat)
Ukara Tanduh ® Ibu masak Gule
Ukara tanggap ® Layang ditulis Adi
23. menentukan jenis kalimat (kalimat)
- ukara tanduk = wasesane ole ater – ater anuswara (M.N.ny, ng)
- ukara tanggap = wasesane ole hater-ater tri pusura (dak, ko, di)
Rupa-rupa kaweruh
Tembang pitakon : (24 – 25)
1.
Pripun, Sinten, Apa, Yogene.
2.
Ngawahi basa ngoko dadi basa krama, menawa
= menawi. (26-27)
3.
Ukaro karma : Aku mau ditimbali bapak.
28. menuliskan ukara rumpang : budi tiba … sepeda
Dasa nama ( yaiku tembung kang podho tegese) sinonim. (29)
Biyung ® ibu, lare ® bocah cilik, alit.
Paribasan yaiku tembung kang tegesi wis gumathok
Bisa mangsuli ukara wicara
Bisa ngawahi ukara ngoko dadi krama
Bisa / dapat negesi tembung entar (30)
Bisa/ dapat negesi tembung saloka (31)
Bisa negesi tembung dasanama (32)
Menulis aksara jawa (latin diowahi aksara jawa) (33)
Menyusun laporan (34 – 35)
36. mengubah basa : parune wes tuwa. Menjadi pantunipun sampun
sepuh
37. menentukan gambar tokoh pewayangan : tokoh wayang : panndhawa,
sadewa
38. menentukan nama pekerjaan : pilot, kasir dan guru
39. mengganti kata yang tidak tepat : kopi (unjuk) simbah : kopi di
unjuk simbah
Menuliskan laporan nulis kahanan lan barang diweruhi gawe pitakon.
Pitakonan : 1. Arep
nglapurake apa?
2. sing
nugasi sapa?
3.
tujuane apa?
4.
kepriye asile?
Bisa ngarani jenenge wit (40)
41. menentukan letak peninggalan sejarah:
candi Borobudur terdapat di magelang (jawa tengah)
Bisa ngarani arane godhong, menentukan nama pohon, kewan (hewan)
(42-43)
Bisa ngudhal ukara (kalimat) jejer,
wasesa, lesan lan keterangan (44-45)
46. menentukan lawan kata (kosok balen) :
bengi >< awan, jirih >< kendel
47. menentukan makna pepindahan : ukara
kang ngemu surasa emperan (kaya)
48. menentukan jenis kalimat (ukara) :
ukara tanggap : nanase dipangan luwak
Bisa nentokake ukara tanggap
49)
Bisa nentukake / goleki tembung lingo
saka tembung dwi purwa (50)
No comments:
Post a Comment